Θα πρέπει να σταματήσουμε να συγκρίνουμε ζωική και τεχνητή νοημοσύνη

Όλοι μιλούν για AI αυτή τη στιγμή. Ένα δημοφιλές θέμα συζήτησης είναι αν η τεχνητή νοημοσύνη θα γίνει ποτέ συνειδητή. Τι ακριβώς εννοούμε όμως με τον όρο συνείδηση;

Η συνείδηση ​​είναι δύσκολο να οριστεί. Για να το θέσω χαλαρά, είναι μια κατάσταση επίγνωσης για τον «εαυτό» μας. Μας επιτρέπει να λύνουμε προβλήματα με τη σκέψη (και όχι με δοκιμή και λάθος) και να δημιουργήσουμε μια αφήγηση για τη ζωή μας μέσω μνήμη και γλώσσα.

Αλλά το πρόβλημα με τον ορισμό της συνείδησης με έναν ευρύ τρόπο είναι ότι μπορούμε να την κατανοήσουμε μόνο μέσω του φακού της ανθρώπινης εμπειρίας. Δεν ξέρουμε πραγματικά τι σημαίνει να είσαι συνειδητός μη-άνθρωπος γιατί απλά δεν μπορούμε να φανταστούμε τον τρόπο με τον οποίο οι μη άνθρωποι βιώνουν τον κόσμο.

Ξέρει ένας αρουραίος ότι είναι αρουραίος;

Στα ζώα, το ζήτημα της συνείδησης είναι κάτι με το οποίο οι επιστήμονες και οι φιλόσοφοι παλεύουν εδώ και αιώνες. Αυτός ο αγώνας οδήγησε σε ένα ολόκληρο υποπεδίο της επιστήμης, στο οποίο οι ερευνητές αναζητούν στοιχεία συνείδησης σε μη ανθρώπους μέσω παρατήρησης και πειραματισμού. Πώς μοιάζουν όμως αυτά τα στοιχεία; Πώς μετράμε κάτι τόσο δύσκολο να ορίσουμε;

Υπάρχουν «δείκτες» συνείδησης που μπορούμε να αναζητήσουμε. Αυτά είναι συγκεκριμένα πράγματα που πιστεύουμε ότι συμβάλλουν στις δικές μας συνειδητές εμπειρίες. Περιλαμβάνουν την εμπειρία του πόνου, την ικανότητα να θυμάστε συγκεκριμένα γεγονότα, να έχετε αυτογνωσία (π.χ. να αναγνωρίζετε ότι η αντανάκλασή σας είστε εσείς) και να αισθάνεστε συναισθήματα. Πολλά ζώα φαίνεται να πληρούν ένα, μερικά ή όλα αυτά τα κριτήρια, και κάθε χρόνο βρίσκουμε όλο και περισσότερα είδη που δείχνουν αυτούς τους δείκτες, ανατρέποντας τις προηγούμενες υποθέσεις μας σχετικά με το ποια ζώα μπορεί να έχουν τις αισθήσεις τους. Για παράδειγμα, για πολύ καιρό πιστεύαμε ότι τα έντομα δεν μπορούσαν να αισθανθούν πόνο, αλλά μόλις την περασμένη εβδομάδα μια εργασία (που δεν έχει ακόμη αξιολογηθεί από ομοτίμους) έδειξε ότι Οι μέλισσες είναι πιθανό να αισθάνονται πόνο.

Είναι το AI τόσο έξυπνο όσο ένας αρουραίος;

Μια τάση που άρχισα να παρατηρώ πρόσφατα – σε δημοσιευμένα άρθρα, podcast και σε φόρουμ – είναι η σύγκριση της «πολυπλοκότητας» της τεχνητής νοημοσύνης με αυτή των ζωντανών πλασμάτων. Συνήθως –επειδή οι άνθρωποι είναι λίγο εμμονικοί– αυτή η σύγκριση ξεκινά από εμάς, με ερωτήσεις όπως «Θα πετύχει η τεχνητή νοημοσύνη ανθρώπινα επίπεδα συνείδησης;» Όμως, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης επί του παρόντος δεν μοιάζουν με τον δικό μας εγκέφαλο, το ερώτημα συχνά στρέφεται στα ζώα: Είναι η τεχνητή νοημοσύνη τόσο έξυπνη όσο ένας πίθηκος; Είναι τόσο έξυπνο όσο ένας αρουραίος; Τι γίνεται με ένα έντομο; Ή ένα σκουλήκι;

Αυτή η δημοφιλής γραμμή αμφισβήτησης έχει ηθικές συνέπειες για τα μη ανθρώπινα ζώα. Η ερώτηση εάν η τεχνητή νοημοσύνη είναι τόσο περίπλοκη όσο τα μη ανθρώπινα ζώα ενισχύει την ιδέα ότι τα ζώα και οι μηχανές μπορούν να ομαδοποιηθούν με κάποιο τρόπο. Πράγματι, σε ένα podcast που άκουσα πρόσφατα, ένας επιστήμονας της τεχνητής νοημοσύνης ρωτήθηκε εάν η τεχνητή νοημοσύνη θα γίνει ποτέ συνειδητή. Απάντησαν ότι αν οι μηχανές αποκτούσαν συνείδηση, η συνείδησή τους θα ήταν διαφορετική από την ανθρώπινη συνείδηση ​​με τον ίδιο τρόπο που είναι διαφορετική η συνείδηση ​​των ζώων.

Συμφωνώ με αυτό από τεχνική άποψη: Δεν μπορούμε να φανταστούμε καμία συνείδηση ​​που δεν είναι δική μας. Αλλά νομίζω ότι είναι και επικίνδυνο έδαφος. Η γλώσσα αυτής της απάντησης δημιουργεί, σκόπιμα ή όχι, δύο κατηγορίες συνείδησης: ένα «εμείς» (άνθρωποι) και ένα «άλλο» (μη άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων των μηχανών).

Μια ανησυχητική ιστορία

Για αιώνες, τα ζώα θεωρούνταν έξυπνα σχεδιασμένες μηχανές: χωρίς τις αισθήσεις τους, χωρίς αίσθηση και ικανά να ανταποκρίνονται σε το περιβάλλον χρησιμοποιώντας μόνο προ-προγραμματισμένους κανόνες. Αυτή η προοπτική έκανε τους ανθρώπους να πιστέψουν ότι τα ζώα δεν μπορούσαν να υποφέρουν και αυτό σήμαινε ότι τα ζώα είχαν ελάχιστα ή καθόλου δικαιώματα ή προστασίες.

Μόνο με αφοσιωμένη έρευνα καταφέραμε να δείξουμε ότι τα μη ανθρώπινα είδη, από πουλιά έως μαϊμούδες και έντομα έως χοίρους, βιώνουν τον κόσμο με τρόπους που υποδηλώνουν ότι έχουν συνείδηση. Αυτή η απόδειξη σημαίνει ότι πολλά είδη έχουν λάβει δικαιώματα που δεν είχαν στο παρελθόν.

Ένα πρόσφατο παράδειγμα αυτού είναι η επέκταση του “Νομοσχέδιο για την προστασία των ζώων” στο Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο περιλαμβάνει πλέον δεκάποδα καρκινοειδή (π.χ. καβούρια και αστακούς) και κεφαλόποδα (π.χ. καλαμάρια και χταπόδια). Αυτό σημαίνει ότι αυτά τα ζώα αναγνωρίζονται πλέον επίσημα ως συνειδητά στη νομοθεσία του ΗΒ, γεγονός που τους ανοίγει το δρόμο για να προστατεύονται νομικά από επώδυνες πρακτικές όπως το βράσιμο ζωντανό.

Αλλά οι προοπτικές μας για τα ζώα, η ενσυναίσθησή μας προς αυτά και τα δικαιώματα που τους παραχωρούμε εξελίσσονται αργά, προχωρώντας χιλιοστό προς χιλιοστό καθώς συγκεντρώνουμε όλο και περισσότερα στοιχεία ότι διάφορα είδη δείχνουν δείκτες συνείδησης. Απαιτούνται πολλά αποδεικτικά στοιχεία, επικοινωνία και λόμπι για να προκληθεί οποιαδήποτε σημαντική αλλαγή στα δικαιώματα των ζώων. Δυστυχώς, πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να βλέπουν τα ζώα ως ασυναίσθητα, χωρίς σκέψη και ανάξια ενσυναίσθησης. Ενισχύουμε αυτές τις προοπτικές όταν μιλάμε για ζώα σαν να είναι «λιγότερο περίπλοκα» από τους ανθρώπους ή «λιγότερο συνειδητά» από εμάς ή υπονοούμε ότι μοιάζουν περισσότερο με μηχανές παρά με εμάς.

Η δύναμη των λέξεων

Η γλώσσα είναι ισχυρή, ειδικά σε τομείς που είναι τόσο σκληροί και ευαίσθητοι όσο τα δικαιώματα των ζώων. Μπορεί να φαίνεται απίθανο ένα σύντομο σχόλιο που να συσχετίζει μηχανές και ζώα θα μπορούσε να έχει μετρήσιμο αντίκτυπο στις ιδέες μας για το μυαλό των ζώων, αλλά βλέπουμε ξανά και ξανά οι λέξεις έχουν δύναμη στη διαμόρφωση της αντίληψής μας για τον κόσμο. Εάν αποδειχθεί ότι οι μηχανές θα μπορούσαν να γίνουν συνειδητές, θα έχουν συνείδηση ​​με τον δικό τους μοναδικό τρόπο. Όχι σαν άνθρωπος, ούτε φάλαινα, ούτε αρουραίος. Σαν μηχανή.

Δεν υπάρχει καμία αξιακή κρίση εδώ, καμία πρόταση ότι οι συνειδητές μηχανές (αν δημιουργηθούν ποτέ) δεν θα άξιζαν δικαιώματα και προστασίες με τον ίδιο τρόπο όπως οι άνθρωποι και τα μη ανθρώπινα ζώα, απλώς η πρόταση ότι πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με τη γλώσσα μας. Στο παρελθόν, η σύγκριση των ζώων με τις μηχανές έδινε την άδεια, τόσο στις προσωπικές αλληλεπιδράσεις όσο και στα μάτια του νόμου, να αντιμετωπίζονται τα ζώα ως αντικείμενα που δεν αισθάνονται, χωρίς σκέψη.

Το να είμαστε προσεκτικοί με τη γλώσσα μας φαίνεται σαν ένα μικρό τίμημα για να διασφαλίσουμε ότι δεν θα κάνουμε πίσω σε όλη την πρόοδο που έχουμε κάνει στην κατανόηση και την επέκταση της ενσυναίσθησης προς τα ζώα.